Sensacyjne znalezisko archeologiczne w okolicach Goraja powiat biłgorajski!

W ostatnim czasie do Muzeum Ziemi Biłgorajskiej w Biłgoraju, trafiło kilka przypadkowo znalezionych przedmiotów metalowych. Po odczyszczeniu ich z grubej warstwy ziemi i rdzy okazało się, że są to zabytki o unikalnym znaczeniu pod względem archeologicznym i historycznym dla terenów Roztocza Zachodniego. Znalezisko składa się z topora, całego wędzidła dwuczłonowego, trzech fragmentów innych tego typu elementów, grotu strzały, ostrogi oraz krzesiwa kabłąkowego. Wszystkie te przedmioty zostały wykonane z żelaza. W skład tego znaleziska wchodzi jeszcze ołowiana plomba typu drohiczyńskiego. Najbardziej interesującym z punktu widzenia aspektów militarnych jest doskonale zachowany topór, który ma wąskie ostrze, a jego osada wyposażona jest w wąsy i kapturek. Tego typu zabytki są bardzo rzadkie na terenie Polski. Podobny egzemplarz został odkryty aż na Pomorzu Zachodnim.

Nasz egzemplarz możemy datować na X-XI wiek. Być może jest on świadectwem ekspansji na pocz. XI wieku Bolesława Chrobrego na teren Lubelszczyzny. Nieco szerzej należy datować wędzidła, choć nie jest wykluczone,że pochodzą również z tego okresu. Natomiast grot strzały, ostroga oraz krzesiwo reprezentują typowe formy dla pogranicza polsko-ruskiego co się wiąże z funkcjonującymi na wschód od znaleziska tzw. Grodami Czerwieńskimi. Nie bez znaczenia jest fakt, że zabytki zostały znalezione w bliskiej odległości od zespołu osadniczego w Goraju, który to został wymieniony pośrednio w 1244 roku w kontekście walk polsko-ruskich. Natomiast 10 km w linii napowietrznej znajduje się znany ze źródeł pisanych gród Sutiejsk (obecnie Sąsiadka, pow. Zamość). Samo miejsce znalezienia to obecnie teren poprzecinany głębokimi wąwozami. Co znowu nasuwa pewne analogie do miejsca wielkiej bitwy wojsk księcia polskiego Bolesław Wstydliwego z Szwarnem Daniłowiczem i Włodzimierzem Wasylkiem książętami ruskimi stoczonej w 1268 roku w Worotach (tzn. w miejscu bardzo wąskim do przejścia). Wspomniana już plomba ołowiana jest wybitnym dowodem na funkcjonowanie na terenie Roztocza Zachodniego, dalekosiężnego szlaku handlowego łączącego Europę Wschodnią z księstwami polskimi, a nawet terenami położonymi we współczesnych Czechach i Niemczech. Plomby tego typu w ilościach wprost masowych odkryto na terenie zespołów osadniczych, w: Czermnie (Czerwień [Červen’]), pow. Tomaszów Lubelski, Gródku (Wołyń [Volyn’]), pow. Hrubieszów oraz wspomnianej Sąsiadce(Sutiejsk), pow. Zamość. O odkryciu zostały powiadomione służby konserwatorskie. Wszystkie znaleziska można obejrzeć na wystawie archeologicznej znajdującej się w Muzeum.

Daniel Tereszczuk

Zapraszamy