Przykład uzbrojenia wczesnośredniowiecznego w postaci żeleźca czekana,

Dzisiaj prezentujemy Państwu, bardzo interesujący przykład uzbrojenia wczesnośredniowiecznego w postaci żeleźca czekana, który został znaleziony w Puszczy Solskiej na terenie powiatu biłgorajskiego. Odkrywca zabytku, miejsce jego znalezienia określił jako Łąki Byki koło Osuch. Obecnie dzięki badaniom Daniela Tereszczuka, archeologa z naszego Muzeum, który prowadził badania archeologiczne na tamtym terenie, wiemy że są to okolice miejscowości Borowiec, gm. Łukowa. Żeleźce prezentowanego czekana ma mocny wydłużony kształt i jest nieznacznie pochylone do osi toporzyska. Osada wyposażona jest w smukłe wąsy, a obuch zakończony jest płasko ściętym młotkiem. Długość całkowita zabytku wynosi 17 cm, a jego waga to 295 g.
Zabytki tego typu w literaturze określane są jako bradatice. Obecność ich na terenie Polski powszechnie uznaje się jako wpływ kultury wielkomorawskiej. Analogiczne znaleziska datowane są w większości na 2 poł. IX i pocz. X w., na czas największej ekspansji politycznej i kulturowej potężnego państwa Mojmirowiców. Uważa się, że w tym okresie panowała swoista „moda” na zabytki południowego pochodzenia wśród plemion słowiańskich zamieszkujących obecny teren naszego państwa.
Miejsce znalezienia naszego zabytku, to północna część osadnictwa zachodniosłowiańskiego plemienia Lędzian, znanego ze źródeł zachodnioeuropejskich, bizantyjskich oraz staroruskich. O sile i znaczeniu tego plemienia, świadczy fakt, że wykonywało ono łodzie dłubanki dla władców Rusi Kijowskiej z dynastii Rurykowiczów. W pierwszej połowie X wieku wojownicy w plemienia Lędzian biorą nawet udział w akcji zbrojnej ruskiego księcia Igora na stolicę Bizancjum, Konstantynopol. Po zakończonych walkach w 944 roku zostaje podpisany traktat pokojowy, gdzie prawdopodobnie wymienieni są wodzowie z tego plemienia, Wyszewit oraz Włodzisław. Plemię Lędzian znika z kart historii w na przełomie X i XI wieku, kiedy to kształtuje się w południowej Lubelszczyźnie granica między państwem Piastów, a Rusią Kijowską

oprac. mgr Daniel Tereszczuk – Dział Archeologii i Numizmatyki
fot. Daniel Tereszczuk